O projekcie

Dalcroze nieodkryty – Laboratorium to projekt badawczy, zrealizowany głównie przez warsztaty / wykłady performatywne z udziałem tancerzy współczesnych, mający na celu przybliżenie metody Emila Jaques-Dalcroze’a. Metoda ta, powszechnie znana jako RYTMIKA, będącą cielesnym doświadczaniem muzyki, jest jedną z ważniejszych metod z sukcesem wykorzystywaną w procesie edukacji muzycznej. Dzięki rewolucyjnemu ujęciu ruchu ciała muzyk Emil Jaques-Dalcroze wymieniany jest obok Isadory Duncan i Fraoisa Delsarte’a jako jeden z najważniejszych reformatorów tańca, dzięki którym narodził się taniec współczesny.

Wszystkie wydarzenia w projekcie mają na celu wzbogacenie i spopularyzowanie wiedzy o metodzie w środowisku tancerzy tancerzy współczesnych i możliwość zastosowania jej w twórczości artystycznej współczesnego tancerza i choreografa – świadomej pracy z muzyką.

Emil Jaques-Dalcroze w toku swojej pracy artystycznej i pedagogicznej stworzył własną metodę edukacji muzycznej, zwanej początkowo przez niego samego gimnastyką rytmiczną, a później – i pod taką nazwą funkcjonuje do dziś – RYTMIKĄ. Jego zainteresowania oscylowały pomiędzy nowym podejściem do wychowania (dziecko staje się ważnym, samoistnym bytem ze swoją wrażliwością i potrzebami), a zwróceniem się w kierunku cielesności i jedności z duchową stroną osobowości. Zamiłowanie do teatru dodatkowo spowodowało odkrycie przez Dalcroze’a możliwości ciała do wyrażania ekspresji, odbioru muzyki poprzez ciało, co z kolei ułatwiało naukę muzyki. Muzyka i jej rytm staje się bardziej zrozumiała, kiedy przepuści się ją przez ciało.

Cała metoda oparła się na najważniejszej zasadzie: najpierw praktyka – później teoria.

Ma to przede wszystkim duże znaczenie przy edukacji dzieci, którym trudniej nauczyć sięgrać na instrumencie, zanim w ogóle zaczną słuchać muzyki. Nauczanie muzyki według Dalcroze’a powinno się odbywać wg kolejności: słuchanie, odczuwanie, wykonanie, nazywanie, utrwalanie, zapamiętanie.

Opracowując swoją metodę, Emil Jaques-Dalcroze oparł ją na trzech podstawowych, równorzędnych elementach: rytmice (z plastyką ruchu), solfeżu i improwizacji.

Rytmika to podstawa całej metody, która przede wszystkim polega na odtwarzaniu przebiegu muzycznego poprzez ruchy ciała. Z założenia rytmika nie zajmuje się ani warsztatem muzycznym, ani techniką ruchu samą w sobie, polega przede wszystkim na uwidocznieniu relacji człowieka i jego stosunku do muzyki. Elementami muzyki, które najbardziej oddziałują na ruch ciała są rytm, tempo i dynamika. Realizacje ruchowe odzwierciedlające w muzyce nie tylko przebiegi rytmiczne, ale też dynamikę, tempo, artykulację, kierunek linii melodycznej Dalcroze nazwał plastyką ożywioną (plastique animèe).

Solfeż czy inaczej (a dzisiaj stosowane powszechniej) kształcenie słuchu, to jeden z najważniejszych przedmiotów w kształceniu muzycznym. W skrócie jest to umiejętność czytania nut głosem, służące rozwijaniu słuchu muzycznego a także poprawności intonacji i wyobraźni muzycznej.

Improwizacja jest również bardzo ważnym elementem metody Dalcroze’a. Ten element kształcenia pojawia się zarówno w pracy nauczyciela – jako improwizatora, przygrywającego głównie na fortepianie do zajęć w celu pobudzenia uczniów do ekspresji ruchowej, ale również realizowana jest przez uczniów, jako improwizacja ruchowa, rytmiczna, wokalna (na lekcjach solfeżu) i instrumentalna (na instrumentach perkusyjnych, fletach i na fortepianie).